32. ZarzÄ…dzanie ryzykiem finansowym

Główne ryzyka finansowe, na które Grupa Kapitałowa jest narażona w ramach prowadzonej działalności to:

• ryzyka rynkowe:
  • ryzyko zmian cen metali
  • ryzyko zmian kursów walutowych
  • ryzyko zmian stóp procentowych
  • ryzyko cenowe związane z inwestycjami w dłużne papiery wartościowe
  • ryzyko cenowe związane z inwestycjami w akcje spółek notowanych w obrocie publicznym
• ryzyko kredytowe
• ryzyko płynności

Grupa na bieżąco identyfikuje i dokonuje pomiarów ryzyka finansowego, a także podejmuje działania mające na celu minimalizację ich wpływu na sytuację finansową. Zrozumienie zagrożeń mających swoje źródło w ekspozycji na ryzyka, odpowiednia struktura organizacyjna i procedury pozwalają na lepszą realizację zadań.

Jednostka Dominująca w oparciu o przyjętą Politykę Zarządzania Ryzykiem Rynkowym, Politykę Zarządzania Płynnością Finansową oraz Politykę Zarządzania Ryzykiem Kredytowym w sposób świadomy i odpowiedzialny zarządza zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka finansowego. Proces zarządzania ryzykiem finansowym w Jednostce Dominującej wspomagany jest przez pracę Komitetu Ryzyka Rynkowego oraz Komitetu Ryzyka Kredytowego.

W marcu 2014 r. została zatwierdzona nowa Polityka Zarządzania Ryzykiem Rynkowym w Grupie Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. oraz poszerzono skład Komitetu Ryzyka Rynkowego o przedstawicieli KGHM INTERNATIONAL LTD. Zmiany miały na celu ustanowienie zasad i procedur w zakresie zarządzania ryzykiem rynkowym w wybranych spółkach wydobywczych Grupy Kapitałowej (w tym: KGHM INTERNATIONAL LTD.). Polityka dotyczy ekspozycji na następujące ryzyka rynkowe: zmienności rynkowych cen metali, zmienności rynkowych kursów walutowych, zmienności rynkowych stóp procentowych, zmienności rynkowych cen towarów innych niż metale.

Zarządzanie płynnością finansową w Jednostce Dominującej odbywa się zgodnie z przyjętą przez Zarząd Polityką Zarządzania Płynnością Finansową. W KGHM INTERNATIONAL LTD. zasady zarządzania płynnością zostały uregulowane w Polityce Inwestycyjnej. Dokumenty te opisują proces zarządzania płynnością finansową z uwzględnieniem specyfiki spółek Grupy, wskazując na zgodne z najlepszymi standardami procedury i instrumenty. Jednostka Dominująca sprawuje nadzór nad procesem zarządzania płynnością oraz pozyskiwaniem finansowania zewnętrznego w Grupie.

32.1 Ryzyko rynkowe

Poprzez ryzyko rynkowe, na które narażona jest Grupa Kapitałowa, rozumie się możliwość negatywnego wpływu na wyniki Grupy wynikającą ze zmiany cen rynkowych towarów, kursów walutowych i stóp procentowych, a także cen dłużnych papierów wartościowych oraz cen akcji spółek notowanych w obrocie publicznym.

32.1.1 Zasady i techniki zarządzania ryzykiem rynkowym

W zakresie zarządzania ryzykiem rynkowym (w szczególności ryzykiem zmian cen metali i walutowym) największe znaczenie oraz wpływ na wyniki Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. ma skala i profil działalności Jednostki Dominującej oraz spółek wydobywczych KGHM INTERNATIONAL LTD.

Jednostka Dominująca aktywnie zarządza ryzykiem rynkowym, na które jest narażona, biorąc pod uwagę, iż działania i decyzje w tym zakresie powinny być rozpatrywane w kontekście globalnej ekspozycji na ryzyko rynkowe w całej Grupie Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A.

Zgodnie z przyjętą polityką, celami procesu zarządzania ryzykiem rynkowym w Grupie Kapitałowej są:

• ograniczenie zmienności wyniku finansowego
• zwiększenie prawdopodobieństwa realizacji założeń budżetowych
• zmniejszenie prawdopodobieństwa utraty płynności finansowej
• utrzymanie w dobrej kondycji finansowej
• wspieranie procesu podejmowania decyzji strategicznych w obszarze działalności inwestycyjnej, z uwzględnieniem źródeł finansowania inwestycji

Wszystkie cele zarządzania ryzykiem rynkowym należy rozpatrywać łącznie, a ich realizacja jest zależna przede wszystkim od sytuacji wewnętrznej Grupy oraz warunków rynkowych.

Cele zarządzania ryzykiem rynkowym na poziomie Grupy Kapitałowej są osiągane w wyniku ich realizacji w poszczególnych spółkach wydobywczych Grupy, przy koordynacji tych działań z poziomu Jednostki Dominującej, w której scentralizowane zostały kluczowe zadania związane z procesem zarządzania ryzykiem rynkowym w Grupie (m.in. koordynacja identyfikacji źródeł ekspozycji na ryzyko rynkowe, proponowanie strategii zabezpieczających, kontaktowanie się z instytucjami finansowymi w celu zawierania, potwierdzania i rozliczania transakcji pochodnych, kalkulowanie wyceny do wartości godziwej).

Główną techniką zarządzania ryzykiem rynkowym są strategie zabezpieczające wykorzystujące instrumenty pochodne. Wykorzystuje się również hedging naturalny.

Biorąc pod uwagę potencjalną skalę wpływu na wyniki Grupy Kapitałowej, czynniki ryzyka rynkowego zostały podzielone na grupy. W zarządzaniu ryzykiem rynkowym stosuje się odrębne podejścia dla poszczególnych, zidentyfikowanych grup ekspozycji.

Pierwsza grupa czynników o największym udziale w całkowitej ekspozycji Grupy na ryzyko rynkowe to: cena miedzi, cena srebra, kurs USD/PLN. W Jednostce Dominującej w odniesieniu do tej grupy stosuje się podejście strategiczne polegające na systematycznym budowaniu pozycji zabezpieczającej, obejmującej produkcję oraz przychody ze sprzedaży na kolejne okresy, przy uwzględnieniu cykliczności poszczególnych rynków w dłuższym terminie. Pozycja zabezpieczająca może być restrukturyzowana przed jej wygaśnięciem.

Druga grupa, obejmująca czynniki ryzyka takie jak ceny pozostałych metali i towarów, pozostałe kursy walutowe, poziomy stóp procentowych, zarządzana jest w sposób taktyczny, polegający na doraźnym wykorzystywaniu sprzyjających warunków rynkowych.

Przy wyborze wdrażanych strategii zabezpieczających lub restrukturyzacji pozycji zabezpieczającej Jednostka Dominująca uwzględnia następujące czynniki: aktualne i prognozowane warunki rynkowe, sytuację wewnętrzną Jednostki oraz efektywny poziom i koszt zabezpieczenia.

Jednostka Dominująca stosuje zintegrowane podejście do zarządzania ryzykiem rynkowym, na które jest narażona. Oznacza to podejście całościowe do ryzyka rynkowego, a nie do jego poszczególnych elementów osobno. Przykład stanowią transakcje zabezpieczające na rynku walutowym, które są ściśle związane z kontraktami zawieranymi na rynku metali. Zabezpieczanie cen sprzedaży metali determinuje prawdopodobieństwo uzyskania określonych przychodów ze sprzedaży w USD, które to stanowią pozycję zabezpieczaną dla strategii na rynku walutowym.

Stosowane są tylko te instrumenty pochodne, które Jednostka Dominująca jest w stanie wycenić wewnętrznie z zastosowaniem standardowych modeli wyceny dla danego instrumentu, jak również może zbyć je bez znacznej utraty wartości u kontrahenta innego niż ten, z którym pierwotnie zawarła transakcję. Do wyceny rynkowej danych instrumentów Jednostka Dominująca wykorzystuje informacje uzyskane z wiodących serwisów informacyjnych, banków oraz firm brokerskich.

Polityka Zarządzania Ryzykiem Rynkowym w Grupie Kapitałowej dopuszcza stosowanie następujących rodzajów instrumentów:

• kontrakty swap
  • kontrakty forward, futures
  • kontrakty opcyjne
  • struktury złożone z wyżej wymienionych instrumentów

Wykorzystywane instrumenty mogą mieć zatem zarówno charakter standaryzowany (instrumenty będące w obrocie giełdowym), jak również charakter niestandaryzowany (instrumenty będące w obrocie na rynku pozagiełdowym tzw. over the counter). Stosowane są przede wszystkim instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne spełniające wymogi skuteczności w rozumieniu rachunkowości zabezpieczeń. Skuteczność zabezpieczających instrumentów finansowych stosowanych przez Jednostkę Dominującą w okresie sprawozdawczym jest bieżąco monitorowana i podlega ciągłej ocenie (szczegóły w nocie 2.2.8.6 Polityka rachunkowości – Rachunkowość zabezpieczeń).

Jednostka Dominująca kwantyfikuje wielkość ryzyka rynkowego, na jakie jest narażona Grupa Kapitałowa i stara się wyrazić je spójną i łączną miarą. Sporządzane symulacje (m.in. analizy scenariuszowe, analizy stress-testingu i backtestingu) oraz kalkulowane miary ryzyka stanowią wsparcie w procesie zarządzania ryzykiem rynkowym w Grupie Kapitałowej. Wykorzystywane miary ryzyka oparte są głównie na modelowaniu matematyczno-statystycznym bazującym na historycznych i bieżących danych rynkowych dotyczących czynników ryzyka oraz uwzględniają aktualną ekspozycję na ryzyko rynkowe.

Jedną z miar ryzyka wykorzystywanych jako narzędzie pomocnicze w podejmowaniu decyzji w procesie zarządzania ryzykiem rynkowym w Jednostce Dominującej jest miara EaR - Earnings at Risk (zysk netto narażony na ryzyko). Miara ta dla zadanego prawdopodobieństwa wskazuje dolną progową wartość zysku netto (np. z 95% prawdopodobieństwem zysk netto w danym roku nie będzie niższy niż…). Metodologia EaR umożliwia kalkulację zysku netto z uwzględnieniem wpływu zmian rynkowych cen miedzi, srebra oraz kursu walutowego w kontekście planów budżetowych. Dla Grupy KGHM INTERNATIONAL LTD. oraz JV Sierra Gorda S.C.M. kalkulowana jest miara EBITDA-at-Risk.

W związku z ryzykiem ograniczenia produkcji (na przykład spowodowanym działaniem „siły wyższej”) lub niezrealizowania zakładanej wielkości przychodów walutowych, jak i zakupami metali zawartych we wsadach obcych, ustalono limity zaangażowania w instrumenty pochodne.

Dla Jednostki Dominującej limity na rynku metali i walutowym wynoszą:

• do 85% wielkości planowanych miesięcznych wolumenów sprzedaży miedzi, srebra i złota z wsadów własnych¹
• do 85% wielkości planowanych miesięcznych przychodów ze sprzedaży produktów z wsadów własnych w USD lub wielkości zakontraktowanych miesięcznych przepływów walutowych netto w przypadku innych walut²

Odnośnie ryzyka zmian stóp procentowych Jednostka Dominująca ustaliła limit zaangażowania w instrumenty pochodne do 100% wartości nominalnej zadłużenia w każdym okresie odsetkowym, wynikającego z podpisanych umów.³

Dla wybranych spółek wydobywczych Grupy Kapitałowej limity zaangażowania w instrumenty pochodne na rynku miedzi oraz na rynku walutowym ustalono na poziomach jak w Jednostce Dominującej, natomiast dla transakcji na rynku niklu, srebra i złota limit wynosi do 60% planowanych miesięcznych wolumenów sprzedaży ze wsadów własnych.

Limity odnoszą się zarówno do transakcji zabezpieczających, jak i do instrumentów finansujących takie transakcje.

Maksymalny horyzont czasowy, w obrębie którego Grupa Kapitałowa podejmuje decyzje w zakresie ograniczania ryzyka rynkowego, jest zgodny z procesem planowania techniczno-ekonomicznego i wynosi 5 lat, natomiast w przypadku ryzyka stopy procentowej obejmuje okres długoterminowych zobowiązań finansowych Grupy.

[1] Przy czym: w przypadku miedzi i srebra do 50% w odniesieniu do instrumentów stanowiących obowiązki Jednostki Dominującej (finansujące strategie zabezpieczające) i do 85% w odniesieniu do instrumentów stanowiących prawa Jednostki Dominującej.

[2] Dla celów obliczania limitu wydatki z tytułu obsługi zadłużenia w USD pomniejszają nominał ekspozycji do zabezpieczenia.

[3] W każdej walucie osobno.

32.1.2 Ryzyko zmian cen metali

Jednostka Dominująca narażona jest na ryzyko zmian cen sprzedawanych metali: miedzi, srebra, złota i ołowiu. Natomiast Grupa KGHM INTERNATIONAL LTD. jest narażona na ryzyko fluktuacji cen miedzi, złota, niklu, molibdenu, platyny i palladu.

W Jednostce Dominującej oraz Grupie KGHM INTERNATIONAL LTD. formuły ustalania cen zawarte
w kontraktach fizycznej sprzedaży oparte są głównie na średnich miesięcznych notowaniach z Londyńskiej Giełdy Metali w przypadku miedzi i innych metali podstawowych oraz Londyńskiego Rynku Kruszców w odniesieniu do metali szlachetnych. W ramach polityki handlowej, Jednostka Dominująca oraz KGHM INTERNATIONAL LTD. ustalają bazę cenową dla kontraktów fizycznych jako średnią cen z odpowiedniego miesiąca w przyszłości. W Grupie Kapitałowej występują również inne formuły ustalania cen sprzedaży metali.

Trwałe i bezpośrednie powiązanie strumienia wpływów ze sprzedaży z cenami metali, przy jednoczesnym braku analogicznej relacji po stronie wydatków, prowadzi do powstania ekspozycji strategicznej. Z kolei ekspozycja operacyjna wynika z możliwych niedopasowań warunków cenowych kontraktów fizycznych względem profilu funkcjonującego w Grupie, w szczególności w zakresie referencyjnych cen i okresów kwotowania.

Na rynku metali Grupa Kapitałowa posiada tzw. pozycję długą, to znaczy nadwyżkę sprzedaży nad zakupami. Analizując ekspozycję strategiczną Grupy na ryzyko rynkowe należy pomniejszyć wolumen sprzedaży metali o ilość zakupionych metali we wsadach obcych.

Ekspozycja strategiczna Grupy Kapitałowej na ryzyko zmian cen metali kształtowała się następująco⁴:

Ekspozycja na ryzyko zmian cen pozostałych metali nie została ujęta w tabeli ze względu na mniejszą istotność.

Wrażliwość Grupy na ryzyko zmiany cen miedzi i srebra dla instrumentów finansowych na dzień kończący okres sprawozdawczy została przedstawiona w nocie 32.1.7 Analiza wrażliwości Grupy Kapitałowej na ryzyko zmian cen metali i walutowe.

32.1.3 Ryzyko zmian kursów walutowych

W odniesieniu do ryzyka zmian kursów walutowych, w Grupie Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. identyfikowane są następujące rodzaje ekspozycji:

• ekspozycja transakcyjna dotycząca zmienności wartości przepływów pieniężnych w walucie bazowej
• ekspozycja bilansowa dotycząca zmienności wartości wybranych pozycji skonsolidowanego sprawozdania z sytuacji finansowej w walucie bazowej (funkcjonalnej)
• ekspozycja z tytułu inwestycji netto w jednostkach zagranicznych dotycząca zmienności wartości skonsolidowanego kapitału własnego w walucie bazowej (walucie prezentacji) Grupy Kapitałowej

Źródłem ekspozycji transakcyjnej na ryzyko walutowe są kontrakty skutkujące przepływami pieniężnymi, których wartość w walucie bazowej (funkcjonalnej) jest uzależniona od przyszłych poziomów kursów walut obcych względem waluty bazowej. Przepływy pieniężne narażone na ryzyko walutowe mogą posiadać następujące charakterystyki:

• denominowanie w walutach obcych – przepływy realizowane są w walutach obcych innych niż waluta funkcjonalna
• indeksowanie do kursu walut obcych – przepływy mogą być realizowane w walucie bazowej, lecz cena (np. metalu) jest ustalana w innej walucie obcej⁵

Kluczowym źródłem ekspozycji na ryzyko walutowe w działalności biznesowej Jednostki Dominującej są wpływy z tytułu sprzedaży produktów (w części dotyczącej cen metali, premii przerobowej i producenckiej).

Źródłem ekspozycji bilansowej na ryzyko walutowe są pozycje skonsolidowanego sprawozdania z sytuacji finansowej w walutach obcych, które na gruncie obowiązujących zasad rachunkowości, podlegają przeliczeniu na bazie bieżącego kursu waluty obcej względem waluty bazowej (funkcjonalnej) w związku z rozliczeniem lub okresową wyceną. Zmiany wartości bilansowych takich pozycji pomiędzy momentami wyceny wpływają na zmienność zysku/straty netto.

Ekspozycja bilansowa dotyczy w szczególności:

• należności i zobowiązań handlowych z tytułu sprzedaży i zakupów denominowanych w walutach obcych
• zobowiązań finansowych z tytułu zadłużenia w walutach obcych
• środków pieniężnych w walutach obcych

W 2014 r. zawarta została umowa o finansowanie z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym na kwotę 2 000 mln zł oraz terminem spłaty pociągniętych transz do maksymalnie 12 lat od daty ciągnienia (szczegóły w nocie 32.3.1 Zarządzanie płynnością finansową). Pierwsza rata pożyczki w wysokości 300 mln USD została wyznaczona jako zabezpieczenie przychodów ze sprzedaży przed ryzykiem zmian kursu walutowego zgodnie z harmonogramem amortyzacji pożyczki na okres od października 2017 r. do października 2026 r. Pozycję zabezpieczaną stanowi szereg wysoce prawdopodobnych, planowanych przychodów z transakcji sprzedaży produktów denominowanych w USD, w szczególności pierwszy wolumen przychodów (do wysokości desygnowanej raty kapitałowej) z tytułu sprzedaży, generowanych w trakcie danego miesiąca kalendarzowego. Pozycję zabezpieczającą stanowi część raty kapitałowej pożyczki desygnowanej do objęcia rachunkowością zabezpieczeń. W wyniku zastosowania rachunkowości zabezpieczeń różnice kursowe z tytułu pożyczki będą wykazywane w kapitale z wyceny instrumentów finansowych zabezpieczających przepływy pieniężne do momentu ujęcia zabezpieczanych przychodów w rachunku zysków lub strat, w przypadku spełnienia warunku skuteczności.

[5] Na rynkach towarowych jest powszechnie przyjęte, że kontrakty fizycznej dostawy metali są zawierane w USD lub indeksowane w USD.

32.1.4 Ryzyko zmian stóp procentowych

Ryzyko stopy procentowej to możliwość niekorzystnego wpływu zmian stóp procentowych na wyniki Grupy Kapitałowej. Na ten rodzaj ryzyka Grupa narażona była w związku z udzielonymi pożyczkami, lokowaniem wolnych środków pieniężnych oraz korzystaniem z zewnętrznych źródeł finansowania.

Na dzień 31 grudnia 2014 r. salda pozycji narażonych na ryzyko zmian stóp procentowych poprzez wpływ na wielkość przychodów oraz kosztów odsetkowych kształtowały się następująco:

• środki pieniężne: 475 mln zł⁶
• kredyty bankowe: 1 925 mln zł⁷

Na dzień 31 grudnia 2014 r. salda pozycji narażonych na ryzyko zmian stóp procentowych z tytułu zmiany wyceny instrumentu o stałym oprocentowaniu kształtowały się następująco:

• należności z tytułu pożyczek udzielonych przez Grupę KGHM INTERNATIONAL LTD. w związku z finansowaniem wspólnego przedsięwzięcia górniczego w Chile : 6 231 mln zł (tj. 1 777 mln USD)⁸
• zobowiązanie z tytułu wyemitowanych przez KGHM INTERNATIONAL LTD. obligacji: 1 775 mln zł (wartość nominalna obligacji to 494 mln USD, natomiast wartość godziwa po ostatecznym rozliczeniu ceny nabycia to 506 mln USD)⁹
• zobowiązanie z tytułu zaciągniętych pożyczek: 1 066 mln zł, w tym tytułu pożyczki otrzymanej przez Jednostkę Dominującą z Europejskiego Banku Inwestycyjnego w wysokości: 1 058 mln zł (tj. 302 mln USD)¹⁰

Według stanu na 31 grudnia 2014 r. Grupa posiadała zobowiązania z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek w wysokości 2 992 mln zł, których struktura walutowa i wiekowa, z uwzględnieniem rodzaju oprocentowania, prezentuje się następująco:

Zobowiązania z tytułu kredytów bankowych i otrzymanej pożyczki z Europejskiego Banku Inwestycyjnego na dzień 31 grudnia 2014 r.

[6] Według stanu na 31 grudnia 2013 r. – 864 mln zł.
[7] Według stanu na 31 grudnia 2013 r. – 1 348 mln zł.
[8] Według stanu na 31 grudnia 2013 r. – 3 378 mln zł.
[9] Według stanu na 31 grudnia 2013 r. – 1 522 mln zł.
[10] Według stanu na 31 grudnia 2013 r. – 8 mln zł.

32.1.5 Zarządzanie ryzykiem zmian cen metali, walutowym oraz ryzykiem stóp procentowych – instrumenty pochodne

W celu ograniczenia ryzyka rynkowego związanego ze zmianą cen metali, kursów walut oraz stóp procentowych Jednostka Dominująca, KGHM INTERNATIONAL LTD. oraz niektóre krajowe spółki Grupy wykorzystują instrumenty pochodne. Jednakże jedynie Jednostka Dominująca stosuje transakcje zabezpieczające w rozumieniu rachunkowości zabezpieczeń.

Biorąc pod uwagę ekspozycję na ryzyko rynkowe największy wpływ na wyniki Grupy Kapitałowej ma działalność Jednostki Dominującej oraz KGHM INTERNATIONAL LTD.

Zarządzanie ryzykiem zmian cen metali, walutowym i ryzykiem stóp procentowych w Jednostce Dominującej

Nominał strategii zabezpieczających cenę miedzi rozliczonych w 2014 r. stanowił około 15% (w 2013 r. 23%) zrealizowanej przez Jednostkę Dominującą całkowitej¹¹ sprzedaży tego metalu. Przychody ze sprzedaży srebra nie były zabezpieczone instrumentami pochodnymi w 2014 r. (w 2013 r. procent zabezpieczenia przychodów z całkowitej sprzedaży srebra wyniósł około 9%). W przypadku rynku walutowego, zabezpieczone przychody ze sprzedaży stanowiły około 26% (w 2013 r. 18%) całkowitych przychodów ze sprzedaży metali zrealizowanych przez Jednostkę Dominującą.

W 2014 r. Jednostka Dominująca wdrożyła strategię zabezpieczającą cenę miedzi o łącznym wolumenie 11 tys. ton i horyzoncie czasowym przypadającym na okres od sierpnia 2014 r. do czerwca 2015 r. Nabyte zostały opcje sprzedaży (opcje azjatyckie).

W 2014 r. Jednostka Dominująca nie wdrożyła żadnych strategii zabezpieczających na rynku srebra.

Natomiast na rynku walutowym w I kwartale 2014 r. wykorzystano korzystne warunki rynkowe (umocnienie PLN wobec dolara amerykańskiego) i dokonano restrukturyzacji pozycji zabezpieczającej na okres od kwietnia do grudnia 2014 r., poprzez odkupienie, wdrożonych w IV kwartale 2011 r. oraz w II kwartale 2012 r., strategii opcyjnych mewa oraz korytarz o łącznym nominale 540 mln USD. Zamknięcie pozycji i odznaczenie transakcji zabezpieczających znalazło odniesienie w przychodach ze sprzedaży w 2014 r. w kwocie 204 mln zł. Równocześnie zakupione zostały opcje sprzedaży z kursem wykonania USD/PLN 2,85 zabezpieczające przychody ze sprzedaży w tych samych okresach (II kwartał oraz II połowa 2014 r.) i dla takiego samego nominału (łącznie 540 mln USD). Ponadto w I kwartale 2014 r. zrestrukturyzowano pozycję zabezpieczającą na 2015 r., poprzez odsprzedanie nabytych opcji sprzedaży z kursem wykonania USD/PLN 3,40 ze struktur korytarz wdrożonych w II kwartale 2012 r., dla nominału 360 mln USD. Równocześnie zakupione zostały opcje sprzedaży z kursem USD/PLN 2,70 dla takiego samego nominału (360 mln USD) i na ten sam okres (2015 r.). Zamknięcie pozycji i odznaczenie transakcji zabezpieczających znalazło odniesienie w kapitale z aktualizacji wyceny instrumentów pochodnych w kwocie 93 mln zł, która powiększy przychody ze sprzedaży w 2015 r., przy czym - w przypadku głębokiego umocnienia polskiej waluty - przychody ze sprzedaży zostaną nadal zabezpieczone dla takiego samego nominału, jak przed restrukturyzacją. W III i IV kwartale 2014 r. dodatkowo zabezpieczone zostały planowane przychody ze sprzedaży o łącznym nominale 1 710 mln USD i horyzoncie czasowym przypadającym na okres od października 2014 r. do grudnia 2017 r. (z tego 90 mln USD dotyczyło zabezpieczenia przychodów w IV kwartale 2014 r.). Jednostka Dominująca korzystała z opcji sprzedaży (opcje europejskie) oraz strategii opcyjnych typu korytarz.

Według stanu na 31 grudnia 2014 r. Jednostka Dominująca pozostawała zabezpieczona dla części planowanej sprzedaży miedzi w 2015 r. (48 tys. ton) i nie posiadała otwartych transakcji zabezpieczających na rynku srebra. Natomiast dla przychodów ze sprzedaży (rynek walutowy) na 31 grudnia 2014 r. Jednostka Dominująca posiadała pozycję zabezpieczającą dla 2 220 mln USD planowanych przychodów ze sprzedaży metali, w tym: 960 mln USD w 2015 r., 720 mln USD w 2016 r. oraz 540 mln USD w 2017 r.

[11] dotyczy sprzedaży z produkcji metali z wsadów własnych oraz obcych.

Skrócone zestawienie otwartych transakcji w instrumentach pochodnych Jednostki Dominującej¹²

[12] Z podziałem na rodzaj zabezpieczonych aktywów oraz wykorzystanych instrumentów na dzień 31 grudnia 2014 r.; zabezpieczony nominał/wolumen w prezentowanych okresach jest rozłożony równomiernie w podziale miesięcznym.

RYNEK MIEDZI

RYNEK WALUTOWY

W ramach zarządzania ryzykiem walutowym, którego źródłem są kredyty, Jednostka Dominująca stosuje hedging naturalny polegający na zaciąganiu kredytów w walutach, w których osiąga przychody. Na saldo zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczki na dzień 31 grudnia 2014 r. składały się wyłącznie zobowiązania w walucie USD, których wartość po przeliczeniu na PLN wyniosła 2 108 mln zł.

Jednostka Dominująca w okresie sprawozdawczym, jak i w okresie porównywalnym nie stosowała instrumentów pochodnych zabezpieczających przed ryzykiem stopy procentowej. Jednakże, biorąc pod uwagę, iż posiadanie zobowiązań finansowych denominowanych w USD, opartych o indeks LIBOR naraża Jednostkę Dominującą na ryzyko wzrostu stóp procentowych, w III kwartale 2014 r. Zarząd podjął decyzję o skorzystaniu z prawa zaciągnięcia zobowiązania w Europejskim Banku Inwestycyjnym opartego o stałą stopę procentową.

Zarządzanie ryzykiem zmian cen metali i walutowym w wybranych spółkach wydobywczych oraz KGHM INTERNATIONAL LTD.

W związku z tym, iż część wydatków związanych z realizacją projektu Sierra Gorda była ponoszona
w chilijskich peso, w styczniu 2014 r. KGHM INTERNATIONAL LTD. nabył opcje sprzedaży z kursem wykonania USD/CLP 525 dla nominału 200 mln USD na I kwartał 2014 r. Celem zawarcia instrumentów pochodnych było ograniczenie ryzyka umocnienia chilijskiego peso względem amerykańskiego dolara. Opcje wygasły niezrealizowane.

Mając na uwadze szacowaną ekspozycję kosztową w dolarach kanadyjskich, w sierpniu 2014 r. KGHM INTERNATIONAL LTD. wdrożył strategię w instrumentach pochodnych walutowych USD/CAD na okres od sierpnia do grudnia 2014 r. dla łącznego nominału 62,5 mln USD. Nabyte zostały azjatyckie opcje sprzedaży.

Na dzień 31 grudnia 2014 r. KGHM INTERNATIONAL LTD. nie posiadał otwartych instrumentów pochodnych na rynku metali oraz na rynku walutowym.

32.1.6 Wpływ instrumentów pochodnych na sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej

Wpływ instrumentów pochodnych na pozycje sprawozdania z zysków lub strat okresu bieżącego i porównywalnego.

Wpływ instrumentów pochodnych na kapitał z aktualizacji wyceny instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne przedstawia poniższa tabela.¹⁵

Wartość godziwą instrumentów pochodnych Grupy Kapitałowej oraz należności i zobowiązania z tytułu nierozliczonych instrumentów pochodnych przedstawia poniższa tabela.¹⁶

Pozostałe informacje dotyczące instrumentów pochodnych zostały przedstawione w nocie 12 Pochodne instrumenty finansowe oraz w nocie 31 Instrumenty finansowe.

[15] Dotyczy instrumentów pochodnych otwartych na rynku miedzi oraz walutowym USD/PLN. Stan kapitału z wyceny instrumentów finansowych zabezpieczających przepływy pieniężne na dzień 31 grudnia 2014 r. w wysokości 330 mln zł nie uwzględnia ujemnej wartości 17 mln zł ujętej w związku z różnicami kursowymi z tytułu wyceny zaciągniętej transzy pożyczki z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, wyznaczonej jako instrument zabezpieczający przepływy pieniężne.
[16] W tym: wbudowane instrumenty pochodne.

32.1.7 Analiza wrażliwości Grupy Kapitałowej na ryzyko zmian cen metali i walutowe

Analiza wrażliwości dla istotnych rodzajów ryzyka rynkowego, na które Grupa Kapitałowa jest narażona, prezentuje szacunkowy wpływ jaki miałyby potencjalnie możliwe zmiany poszczególnych czynników ryzyka (na koniec okresu sprawozdawczego) na zysk lub stratę oraz inne całkowite dochody. Możliwe zmiany cen i kursów walutowych zostały przedstawione w stosunku procentowym do cen i kursów wykorzystanych do wyceny instrumentów finansowych do wartości godziwej na koniec okresu sprawozdawczego:¹⁹

Potencjalnie możliwe zmiany cen i kursów

Struktura walutowa instrumentów finansowych narażonych na ryzyko rynkowe

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ NA RYZYKO WALUTOWE na dzień 31 grudnia 2014

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ NA RYZYKO WALUTOWE na dzień 31 grudnia 2013

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI NA RYZYKO ZMIAN CEN METALI na dzień 31 grudnia 2014

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI NA RYZYKO ZMIAN CEN METALI na dzień 31 grudnia 2013

[19] Do wyznaczenia zakresu potencjalnych zmian cen/kursów dla celów analizy wrażliwości towarowych czynników ryzyka (miedź, srebro) wykorzystano powracający do średniej model Schwartza (geometryczny proces Ornsteina-Uhlenbecka), natomiast model Blacka-Scholesa (geometryczny ruch Browna) dla kursów walutowych USD/PLN, EUR/PLN i GBP/PLN. Za potencjalnie możliwe zmiany w horyzoncie półrocznym przyjęto kwantyle z modelu na poziomie 5% i 95% wyznaczone na podstawie 90 tys. symulacji. Modele dla metali skalibrowane zostały do cen historycznych skorygowanych o wpływ inflacji PPI w USA, natomiast walutowe do bieżącej struktury terminowej stóp procentowych. Potencjalnie możliwe zmiany cen i kursów walutowych zostały przedstawione w stosunku procentowym do cen i kursów wykorzystanych do wyceny instrumentów finansowych do wartości godziwej na koniec okresu sprawozdawczego.

32.1.8 Ryzyko cenowe związane z inwestycjami w dłużne papiery wartościowe

Na dzień 31 grudnia 2014 r. Grupa Kapitałowa posiadała obligacje rządowe o wartości 61 mln zł, tj. 17 mln USD (według stanu na 31 grudnia 2013 r. 69 mln zł). Kwotę tę stanowią denominowane w USD obligacje środowiskowe w ramach aktywów przeznaczonych na likwidację kopalń KGHM INTERNATIONAL LTD., których emitentem jest rząd Stanów Zjednoczonych.

Inwestycje Grupy w dłużne papiery wartościowe są w niskim stopniu narażone na ryzyko cenowe.

32.1.9 Ryzyko cenowe związane z zakupem akcji spółek notowanych w obrocie publicznym

Ryzyko cenowe związane z posiadanymi przez Grupę Kapitałową akcjami spółek notowanych w obrocie publicznym, rozumiane jest jako zmiana ich wartości godziwej spowodowana zmianą notowań tych akcji.

Z tytułu inwestycji w spółki notowane w obrocie publicznym Grupa narażona jest na ryzyko istotnej zmiany innych skumulowanych całkowitych dochodów na skutek zmiany kursu notowań akcji tych spółek, spowodowane bieżącą sytuacją makroekonomiczną. W przypadku wzrostu wartości godziwej akcji w stosunku do kosztu nabycia akcji lub wystąpienia spadku wartości akcji poniżej kosztu nabycia o co najmniej 20%, Grupa narażona jest na ryzyko zmiany zysku lub straty.

Na dzień 31 grudnia 2014 r. wartość bilansowa posiadanych przez Grupę akcji spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie oraz na TSX Venture Exchange wynosiła 978 mln zł.

Analiza wrażliwości na dzień 31 grudnia 2014 r. akcji spółek notowanych w obrocie publicznym na zmiany cen

32.2 Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe rozumiane jest jako możliwość niewywiązania się ze zobowiązań przez dłużników Grupy Kapitałowej. Ryzyko kredytowe związane jest z trzema głównymi obszarami:

• wiarygodnością kredytową klientów, z którymi zawiera się transakcje fizycznej sprzedaży produktów
• wiarygodnością kredytową instytucji finansowych (banków/brokerów), z którymi zawiera się lub które pośredniczą w zawieraniu transakcji zabezpieczających, a także tych w których lokowane są wolne środki pieniężne
• kondycją finansową spółek – pożyczkobiorców

W ujęciu szczegółowym źródła ekspozycji na ryzyko kredytowe stanowią:

• środki pieniężne i lokaty bankowe
• instrumenty pochodne
• należności z tytułu dostaw i usług
• udzielone pożyczki
• dłużne papiery wartościowe
• udzielone gwarancje i poręczenia

32.2.1 Ryzyko kredytowe związane ze środkami pieniężnymi i lokatami bankowymi

Grupa Kapitałowa alokuje okresowo wolne środki pieniężne zgodnie z wymogami zachowania płynności finansowej i ograniczonego ryzyka oraz w celu ochrony kapitału i maksymalizacji przychodów odsetkowych.

Wszystkie podmioty, którym Grupa powierza środki pieniężne działają w sektorze finansowym. Analiza ekspozycji na ten rodzaj ryzyka, przeprowadzona na dzień 31 grudnia 2015 r. dla kwoty 451 mln zł, co stanowi 95% środków pieniężnych Grupy, wykazała, że są to wyłącznie banki posiadające rating na poziomie najwyższym²², średniowysokim²³ i średnim²⁴, a także dysponujące odpowiednim kapitałem własnym oraz silną i ustabilizowaną pozycją rynkową. W Jednostce Dominującej oraz KGHM INTERNATIONAL LTD. ryzyko kredytowe z tego tytułu jest na bieżąco monitorowane poprzez ciągłą weryfikację kondycji finansowej oraz utrzymywanie odpowiednio niskiego poziomu koncentracji w poszczególnych instytucjach finansowych.

W tabeli poniżej zaprezentowano poziom koncentracji odpowiednio:

na dzień 31 grudnia 2014 r. dla 95%

na dzień 31 grudnia 2013 r. dla 94%

okresowo wolnych środków pieniężnych z uwzględnieniem oceny kredytowej instytucji finansowych²⁵

Na dzień 31 grudnia 2014 r. maksymalny udział jednego banku w odniesieniu do wysokości środków ulokowanych przez Grupę wyniósł 20% (według stanu na dzień 31 grudnia 2013 r. 22%).

[22] Przez najwyższy rating rozumie się rating od AAA do AA- w agencjach Standard & Poor’s i Fitch oraz od Aaa do Aa3 w agencji Moody’s.
[23] Przez średniowysoki rating rozumie się rating od A+ do A- w agencjach Standard & Poor’s i Fitch oraz od A1 do A3 w agencji Moody’s.
[24] Przez średni rating rozumie się rating od BBB+ do BBB- w agencjach Standard & Poor’s i Fitch oraz od Baa1 do Baa3 w agencji Moody’s.
[25] Ważone kwotą środków pieniężnych i ich ekwiwalentów.

32.2.2 Ryzyko kredytowe związane z transakcjami w instrumentach pochodnych

Wszystkie podmioty, z którymi Grupa Kapitałowa zawiera transakcje w instrumentach pochodnych, działają w sektorze finansowym.

W tabeli poniżej zaprezentowano strukturę ratingów instytucji finansowych, z którymi Grupa Kapitałowa posiadała transakcje w instrumentach pochodnych, stanowiące ekspozycję na ryzyko kredytowe²⁶.

Biorąc pod uwagę wartość godziwą otwartych transakcji w instrumentach pochodnych zawartych przez Grupę Kapitałową oraz nierozliczonych instrumentów pochodnych, na dzień 31 grudnia 2014 r. maksymalny udział jednego podmiotu w kwocie narażonej na ryzyko kredytowe wynikające z tych transakcji wyniósł 44% (według stanu na 31 grudnia 2013 r. 22%).

W związku z dywersyfikacją zarówno podmiotową, jak i geograficzną ryzyka oraz współpracą z instytucjami finansowymi o wysokim i średniowysokim ratingu, Grupa Kapitałowa nie jest znacząco narażona na ryzyko kredytowe wynikające z zawartych transakcji w instrumentach pochodnych.

W celu ograniczenia przepływów pieniężnych i jednocześnie ograniczenia ryzyka kredytowego Jednostka Dominująca dokonuje rozliczeń netto (na podstawie zawartych z kontrahentami porozumień ramowych) do poziomu dodatniego salda wyceny transakcji w instrumentach pochodnych z danym kontrahentem.

Wartość godziwą otwartych instrumentów pochodnych Grupy Kapitałowej oraz należności i zobowiązania z tytułu nierozliczonych instrumentów pochodnych z podziałem na kontrahentów (instytucji finansowych) prezentuje poniższa tabela.²⁷

[26] Ważone dodatnią wartością godziwą otwartych i nierozliczonych instrumentów pochodnych.
[27] Z wyłączeniem wbudowanych instrumentów pochodnych, które zawarte są w kontraktach z kontrahentem niebędącym instytucją finansową. Na dzień 31 grudnia 2014 r. wartość godziwa wbudowanych instrumentów pochodnych wyniosła 32 mln zł, natomiast na 31 grudnia 2013 r. 16 mln zł.

32.2.3 Ryzyko kredytowe związane z należnościami z tytułu dostaw i usług oraz pozostałymi należnościami finansowymi

Spółki Grupy Kapitałowej od wielu lat współpracują z dużą liczbą klientów, co wpływa na geograficzną dywersyfikację należności z tytułu dostaw i usług.

Stopień geograficznej koncentracji ryzyka kredytowego dla należności z tytułu dostaw i usług:²⁸

Jednostka Dominująca ogranicza ekspozycję na ryzyko kredytowe związane z należnościami z tytułu dostaw i usług poprzez ocenę i monitoring kondycji finansowej kontrahentów, ustalanie limitów kredytowych oraz stosowanie zabezpieczeń wierzytelności. Nieodłącznym elementem procesu zarządzania ryzykiem kredytowym realizowanego w Jednostce Dominującej jest bieżący monitoring stanu należności oraz wewnętrzny system raportowania.

Kredyt kupiecki otrzymują sprawdzeni, długoletni kontrahenci, a sprzedaż produktów nowym klientom w większości przypadków dokonywana jest na podstawie przedpłat lub instrumentów finansowania handlu przenoszących w całości ryzyko kredytowe na instytucje finansowe. Jednostka Dominująca posiada zabezpieczenie większości należności w postaci weksli²⁹, blokady środków na rachunku, zastawów rejestrowych³⁰, gwarancji bankowych, gwarancji korporacyjnych, hipotek i inkas dokumentowych. Ponadto większość kontrahentów posiadających kredyt kupiecki, w kontraktach posiada zastrzeżenie prawa własności potwierdzone datą pewną.³¹

W celu ograniczenia ryzyka niewypłacalności klientów Jednostka Dominująca zawarła umowę ubezpieczenia należności, którą objęte są należności od jednostek z kredytem kupieckim, od których nie otrzymano twardych zabezpieczeń lub otrzymano zabezpieczenia niepokrywające całości salda należności. Uwzględniając posiadane zabezpieczenia oraz limity kredytowe przyznane przez firmę ubezpieczeniową, według stanu na dzień
31 grudnia 2014 r. Jednostka Dominująca posiada zabezpieczenia dla 95% należności handlowych (według stanu na 31 grudnia 2013 r. 74%).

Koncentracja ryzyka kredytowego w Grupie Kapitałowej związana jest z terminami płatności przyznawanymi kluczowym odbiorcom. W konsekwencji, na dzień 31 grudnia 2014 r. saldo należności od 7 największych odbiorców, pod względem stanu należności na koniec okresu sprawozdawczego, stanowi 60% salda należności z tytułu dostaw i usług (na dzień 31 grudnia 2013 r. odpowiednio 49%). Pomimo koncentracji ryzyka z tego tytułu ocenia się, że ze względu na dostępne dane historyczne oraz wieloletnie doświadczenie we współpracy z klientami, jak również stosowane zabezpieczenia występuje niski stopień ryzyka kredytowego.

Znaczące salda należności z tytułu dostaw i usług w Grupie Kapitałowej występują w spółkach: KGHM Polska Miedź S.A. 1 379 mln zł, Grupa KGHM INTERNATIONAL LTD. 283 mln zł, CENTROZŁOM WROCŁAW S.A. 70 mln zł, NITROERG S.A. 30 mln zł, WPEC w Legnicy S.A. 29 mln zł, „MIEDZIOWE CENTRUM ZDROWIA” S.A. 17 mln zł, Uzdrowiska Kłodzkie S.A. – Grupa PGU 13 mln PLN, WMN „ŁABĘDY” S.A. 12 mln zł, KGHM ZANAM Sp. z o.o. 11 mln zł, PHP „MERCUS” Sp. z o.o. 10 mln zł.

Poszczególne spółki Grupy Kapitałowej działają w różnych sektorach gospodarki, m.in. transport, budownictwo, handel, produkcja przemysłowa, energetyka. W związku z tym w przypadku większości spółek Grupy Kapitałowej, pod względem branżowym, nie dochodzi do koncentracji ryzyka kredytowego. Działalność w tym samym sektorze gospodarki, co Jednostka Dominująca prowadzi spółka KGHM INTERNATIONAL LTD. Pomimo funkcjonowania w tej samej branży, spółki różnią się zarówno portfelem oferowanych produktów, jak i geograficzną oraz podmiotową strukturą portfela klientów, w związku z czym branżowa koncentracja ryzyka kredytowego oceniana jest jako akceptowalna.

Spółki Grupy Kapitałowej, z wyjątkiem Jednostki Dominującej, nie zawierają porozumień ramowych o rozliczeniach netto w celu obniżenia ekspozycji na ryzyko kredytowe, jednakże w sytuacjach, kiedy dana jednostka gospodarcza posiada zarówno należności, jak i zobowiązania z tym samym kontrahentem, w praktyce stosuje się rozliczenia netto, przy dwustronnej akceptacji takiego rozliczenia. Ze względu na dużą zmienność wysokości poziomu rozliczeń netto na poszczególne dni kończące okresy sprawozdawcze, w praktyce trudno jest ustalić reprezentacyjną wartość takich kompensat.

[28] W sprawozdaniu finansowym na dzień 31 grudnia 2013 r. prezentowano dane dotyczące należności z tytułu sprzedaży miedzi i srebra. Dane ponownie przeliczone w celu uwzględnienia wszystkich należności z tytułu dostaw i usług.
[29] W celu przyspieszenia ewentualnej egzekucji należności zazwyczaj weksel jest przedkładany wraz z notarialnym Aktem o Poddaniu się Egzekucji.
[30] Według stanu na koniec okresu sprawozdawczego Jednostka Dominująca posiadała zastawy na zbiorach rzeczy lub praw stanowiących organizacyjną całość, których skład (zmienny) jest ujęty w księgach handlowych kontrahenta.
[31] Stosowana w umowach handlowych klauzula potwierdzona notarialnie oznacza, że prawo własności towaru przechodzi na  kupującego dopiero po dokonaniu zapłaty pomimo fizycznej dostawy. Zastosowanie tej klauzuli ma na celu wyłącznie zabezpieczenie ryzyka kredytowego oraz ułatwienie ewentualnego dochodzenia roszczeń z tytułu dostaw na drodze prawnej. Jednostka Dominująca przekazuje znaczące ryzyko i korzyści wynikające z własności, zatem transakcja ma cechy sprzedaży i jest ujmowana  jako przychód.

32.2.4 Ryzyko kredytowe związane z udzielonymi pożyczkami

Na dzień 31 grudnia 2014 r. saldo udzielonych przez Grupę pożyczek wynosiło 6 231 mln zł, tj. 1 777 mln USD (według stanu na 31 grudnia 2013 r. 3 378 mln zł, tj. 1 122 mln USD).

Pozycję tę stanowią długoterminowe pożyczki o oprocentowaniu opartym na stałej stopie procentowej, udzielone przez Grupę KGHM INTERNATIONAL LTD. w związku z finansowaniem wspólnego przedsięwzięcia górniczego w Chile. Zarówno kwota główna, jak i odsetki płatne są na żądanie, nie później jednak niż do 15 grudnia 2024 r.

Ryzyko kredytowe związane z udzielonymi pożyczkami uzależnione jest od ryzyka związanego z realizacją projektu górniczego i oceniane jest przez Grupę jako umiarkowane.

32.2.5 Ryzyko kredytowe związane z inwestycjami w dłużne papiery wartościowe

Na dzień 31 grudnia 2014 r. Grupa Kapitałowa posiadała obligacje rządowe Stanów Zjednoczonych o wartości 61 mln zł, tj. 17 mln USD (według stanu na 31 grudnia 2013 r. 69 mln zł, tj. 23 mln USD). Kwotę tę stanowią denominowane w USD obligacje środowiskowe w ramach aktywów przeznaczonych na likwidację kopalń KGHM INTERNATIONAL LTD.

Inwestycje te są w niskim stopniu narażone są na ryzyko kredytowe ze względu na gwarancję wypłacalności emitenta. Zasady polityki inwestycyjnej w Grupie Kapitałowej ograniczają możliwość zakupu tej kategorii aktywów jedynie do inwestycji w papiery wartościowe emitowane przez rządy oraz w fundusze rynku pieniężnego, lokujące środki finansowe w instrumenty finansowe rynku pieniężnego i rządowe papiery wartościowe, których czas pozostający do wykupu nie przekracza roku lub których wysokość oprocentowania jest ustalona dla okresu nie dłuższego niż rok.

32.2.6 Pozostałe informacje w zakresie ryzyka kredytowego

Analiza wiekowa aktywów finansowych zaległych na dzień sprawozdawczy, dla których nie zidentyfikowano utraty wartości

Poza należnościami z tytułu dostaw i usług oraz pozostałymi należnościami finansowymi nie zidentyfikowano klas instrumentów finansowych zaległych na dzień sprawozdawczy nieobjętych odpisem aktualizującym.
Poniższe tabele prezentują zmianę stanu odpisów aktualizujących aktywa finansowe w podziale na klasy instrumentów:

Należności z tytułu dostaw i usług (kategoria: pożyczki i należności finansowe)

Pozostałe aktywa finansowe (kategoria: pożyczki i należności finansowe)

Udziały i akcje (kategoria: aktywa finansowe dostępne do sprzedaży)

32.3 Ryzyko płynności i zarządzanie kapitałem

Zarządzanie kapitałem w Grupie ma na celu zabezpieczenie środków na rozwój oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu płynności.

Umowne terminy wymagalności dla zobowiązań finansowych wg stanu na 31 grudnia 2014 r.

Umowne terminy wymagalności dla zobowiązań finansowych wg stanu na 31 grudnia 2013 r.

Zobowiązania finansowe z tytułu instrumentów pochodnych kalkulowane są jako wartość wewnętrzna tych instrumentów bez uwzględnienia czynnika dyskontowego.

32.3.1 Zarządzanie płynnością finansową

Zarządzanie płynnością finansową w Jednostce Dominującej odbywa się zgodnie z przyjętą przez Zarząd Polityką Zarządzania Płynnością Finansową. W KGHM INTERNATIONAL LTD. zasady zarządzania płynnością zostały uregulowane w Polityce Inwestycyjnej. Dokumenty te opisują proces zarządzania płynnością finansową z uwzględnieniem specyfiki spółek Grupy, wskazując na zgodne z najlepszymi standardami procedury i instrumenty. Podstawowymi zasadami wynikającymi z dokumentów są:

• lokowanie nadwyżek finansowych w bezpieczne instrumenty
  • przestrzeganie limitów dla poszczególnych kategorii inwestycji finansowych
  • przestrzeganie limitów koncentracji środków dla instytucji finansowych
  • zapewnienie stabilnego i efektywnego finansowania działalności Grupy

Finansowanie zewnętrzne Grupy Kapitałowej oparte jest na 4 filarach:

1. Niezabezpieczonym odnawialnym kredycie konsorcjalnym na kwotę 2 500 mln USD (tj. 8 768 mln zł, przeliczone po kursie z dnia 31 grudnia 2014 r.) z terminem zapadalności 11 lipca 2019 r. (z opcją przedłużenia o kolejne 2 lata) uzyskanym przez Jednostkę Dominującą 
2. Pożyczce inwestycyjnej udzielonej Jednostce Dominującej przez Europejski Banku Inwestycyjny na kwotę 2 000 mln zł z terminem finansowania 12 lat
3. Kredytach bankowych na kwotę ponad 4 600 mln zł, służących finansowaniu kapitału obrotowego i wspierających zarządzanie bieżącą płynnością spółek oraz kredytach inwestycyjnych zaciąganych przez spółki w celu finansowania realizowanych przez nie zadań inwestycyjnych
4. Programie emisji obligacji KGHM INTERNATIONAL LTD. do kwoty 500 mln USD

Powyższe źródła w pełni zaspokajają zarówno bieżące, średnio jak i długoterminowe potrzeby płynnościowe Grupy Kapitałowej. W trakcie 2014 r. Grupa korzystała z finansowania zewnętrznego dostępnego w ramach wszystkich wymienionych powyżej filarów.

Niezabezpieczony odnawialny kredyt konsorcjalny

W dniu 11 lipca 2014 r. Jednostka Dominująca zawarła umowę niezabezpieczonego odnawialnego kredytu konsorcjalnego w kwocie 2 500 mln USD na okres 5 lat z dobrowolną opcją przedłużenia łącznie o kolejne 2 lata. Opcja przedłużenia może zostać zrealizowana na wniosek Jednostki Dominującej w pierwszą i drugą rocznicę podpisania umowy.

Środki finansowe pozyskane z kredytu przeznaczone będą na finansowanie ogólnych celów korporacyjnych, w tym m.in. pokrycie wydatków związanych z kontynuacją realizacji projektów inwestycyjnych oraz na refinansowanie zadłużenia KGHM INTERNATIONAL LTD. w wysokości 700 mln USD. Konsolidacja finansowania zewnętrznego Grupy Kapitałowej na poziomie Jednostki Dominującej jest podstawowym założeniem nowej strategii finansowania. Strategia ta pozwoli na osiągnięcie istotnych oszczędności w zakresie kosztów obsługi zadłużenia Grupy Kapitałowej oraz jest zgodna z najlepszymi praktykami rynkowymi dla finansowania dużych międzynarodowych grup kapitałowych. Ponadto pozwoli na zwiększenie efektywności procesu zarządzania płynnością, uproszczenie struktury finansowania zewnętrznego oraz optymalizację kowenantów finansowych i niefinansowych w Grupie Kapitałowej.

Jednostka Dominująca zakłada stopniowe wykorzystywanie kredytu. Elastyczna struktura transakcji daje możliwość wielokrotnego zaciągania i spłacania transz kredytu w zależności od bieżących potrzeb płynnościowych Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. Oprocentowanie kredytu oparte jest o stawkę LIBOR, powiększoną o marżę banku, która uzależniona jest od wskaźnika finansowego dług netto/EBITDA. Umowa kredytowa nakłada na Grupę obowiązek utrzymania kowenantu finansowego oraz kowenantów niefinansowych, które są standardowe dla tego typu transakcji. Na dzień 31 grudnia 2014 r., jak również w trakcie okresu sprawozdawczego, nie wystąpiły przypadki naruszenia kowenantów zawartych w ww. umowie.

Pożyczka inwestycyjna z Europejskiego Banku Inwestycyjnego

W dniu 1 sierpnia 2014 r. Jednostka Dominująca zawarła umowę o finansowanie z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym na kwotę 2 000 mln zł oraz terminem spłaty pociągniętych transz do maksymalnie 12 lat od daty ciągnienia. Okres dostępności transz wynosi 22 miesiące od daty podpisania umowy.

Jednostka Dominująca w zależności od własnego wyboru posiada możliwość wykorzystania pożyczki w formie nieodnawialnych transz ciągniętych w PLN, EUR lub USD, dla których oprocentowanie może być liczone w oparciu o stałą stopę procentową lub zmienną stopę procentową WIBOR, LIBOR, EURIBOR powiększoną o marżę.

Środki pozyskane w ramach udzielonej pożyczki są przeznaczone na sfinansowanie realizowanych przez Jednostkę Dominującą projektów inwestycyjnych związanych z modernizacją hutnictwa oraz rozbudową obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych „Żelazny Most”.

Umowa pożyczki nakłada na Grupę obowiązek utrzymania kowenantów finansowych oraz niefinansowych, które są standardowe dla tego typu transakcji. Na dzień 31 grudnia 2014 r., jak również w trakcie okresu sprawozdawczego, nie wystąpiły przypadki naruszenia kowenantów, zawartych w ww. umowie.

Kredyty bankowe

Grupa posiada linie kredytowe w ramach zawartych krótko i długoterminowych umów kredytowych. Środki finansowe w ramach otwartych linii kredytowych dostępne są w walutach: PLN, USD oraz EUR, a oprocentowanie oparte jest o zmienną stopę procentową WIBOR, LIBOR, EURIBOR powiększoną o marżę. Środki uzyskane w ramach ww. umów kredytowych służą finansowaniu kapitału obrotowego oraz są narzędziem wspierającym zarządzaniem krótkoterminową płynnością finansową.

Na dzień 31 grudnia 2014 r. Jednostka Dominująca posiadała otwarte linie kredytowe oraz pożyczkę inwestycyjną, których salda prezentują się następująco:

Otwarte linie kredytowe i pożyczki oraz zaciągnięte w ich ramach zobowiązania na 31 grudnia 2014 r. (mln)

Wszystkie zaciągnięte przez Jednostkę Dominującą zobowiązania składające się na saldo wykorzystania kredytów i pożyczki w kwocie 2 108 mln PLN na 31 grudnia 2014 r. zostały zrealizowane w walucie USD.

Grupa KGHM INTERNATIONAL LTD. na dzień 31 grudnia 2014 r. posiadała otwartą linię kredytową w wysokości 200 mln USD (701 mln zł), oprocentowaną według zmiennej stopy procentowej, ustalanej jako suma stawki referencyjnej LIBOR oraz marży uzależnionej od poziomu wskaźnika dług netto/EBITDA. Na koniec okresu sprawozdawczego linia była w całości wykorzystana.

W celu finansowania realizowanych przedsięwzięć inwestycyjnych, których celem jest odtworzenie, modernizacja lub powiększenie wartości majątku trwałego, spółki Grupy korzystają z kredytów inwestycyjnych. Walutą kredytu jest PLN lub EUR, a zabezpieczeniem ich spłaty są hipoteki na aktywach, cesje z umów handlowych lub cesje praw z polis ubezpieczeniowych.

Obligacje KGHM INTERNATIONAL LTD.

KGHM INTERNATIONAL LTD. korzysta z finansowania zewnętrznego w postaci długoterminowych obligacji o stałym oprocentowaniu o terminie wykupu przypadającym w 2019 r. Według wyceny na dzień 31 grudnia 2014 r. wartość obligacji wynosiła 1 775 mln zł (wartość nominalna obligacji to 494 mln USD, natomiast wartość godziwa po ostatecznym rozliczeniu ceny nabycia to 506 mln USD). Wyemitowane w 2011 r. obligacje dają KGHM INTERNATIONAL LTD. możliwość wcześniejszego ich wykupu po cenie nominalnej powiększonej w przypadku wykupu przed 15 czerwca 2017 r. o premię.

Jednostka Dominująca kontynuuje proces włączania kolejnych uczestników do usługi zarządzania środkami pieniężnymi w Grupie Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. (cash pool rzeczywisty).

W I półroczu 2014 r. do usługi przystąpił m.in. KGHM INTERNATIONAL LTD. Łącznie dostępny limit środków w ramach usługi na dzień 31 grudnia 2014 r. wynosił 696 mln zł. Środki dostępne w ramach tej usługi oprocentowane są na bazie zmiennej stopy procentowej WIBOR oraz LIBOR odpowiednio dla PLN i USD.

Usługa ta pozwala na optymalizację kosztów oraz efektywne zarządzanie bieżącą płynnością Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A.

Na dzień 31 grudnia 2014 r. w strukturze cash pool uczestniczyło 29 spółek oraz Jednostka Dominująca, pełniąca rolę koordynatora. Funkcja ta polega na określeniu warunków funkcjonowania systemu, w tym w szczególności zasad kalkulacji odsetek oraz reprezentowaniu całej Grupy Kapitałowej w relacjach z bankiem w zakresie usługi. Jednostka Dominująca jednocześnie występuje także jako uczestnik systemu cash pool, który deponuje w systemie nadwyżki finansowe oraz w razie potrzeby korzysta z możliwości finansowania.

Istotnym narzędziem zarządzania płynnością finansową w Grupie Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. są gwarancje oraz akredytywy, dzięki którym Grupa nie musi angażować środków pieniężnych w celu zabezpieczenia swoich zobowiązań wobec innych podmiotów.

Na dzień 31 grudnia 2014 r. Grupa posiadała zobowiązania warunkowe z tytułu udzielonych gwarancji
i akredytyw na łączną kwotę 1 720 mln zł.

Najistotniejsze pozycje stanowią zobowiązania warunkowe Jednostki Dominującej mające na celu:

• zabezpieczenie należytego wykonania umów zawartych przez Sierra Gorda w kwocie 823 mln zł
• zabezpieczenie należytego wykonania przez Jednostkę Dominującą przyszłych zobowiązań środowiskowych związanych z obowiązkiem rekultywacji terenu po zakończeniu eksploatacji obiektu „Żelazny Most” w wysokości 320 mln zł
• zabezpieczenia kosztów rekultywacji kopalni Robinson w kwocie 272 mln zł

32.3.2 Zarządzanie kapitałem

W celu zachowania zdolności do kontynuowania działalności z uwzględnieniem realizacji planowanych inwestycji Grupa zarządza kapitałem w taki sposób, aby mogła generować zwrot dla akcjonariuszy oraz przynosić korzyści pozostałym interesariuszom.

Zgodnie z przyjętą praktyką rynkową spółki Grupy Kapitałowej monitorują kapitał między innymi na podstawie wskaźnika kapitału własnego oraz wskaźnika dług netto/EBITDA. Wskaźnik kapitału własnego obliczany jest jako stosunek wartości netto aktywów (kapitał własny pomniejszony o wartości niematerialne) do sumy aktywów. Wskaźnik dług netto/EBITDA jest obliczany jako stosunek zobowiązań z tytułu kredytów, pożyczek i leasingu finansowego pomniejszonych o wolne środki pieniężne oraz inwestycje krótkoterminowe o zapadalności do 1 roku do EBITDA (zysk z działalności operacyjnej po dodaniu amortyzacji).

W procesie zarządzania płynnością finansową Grupa wykorzystuje wskaźniki finansowe, które pełnią rolę wspomagającą w realizacji tego procesu. Do monitorowania poziomu płynności stosuje się szeroką gamę wskaźników płynności.

W celu utrzymania płynności finansowej i zdolności kredytowej pozwalającej na pozyskanie finansowania zewnętrznego przy optymalnym poziomie kosztów Grupa zakłada utrzymanie wskaźnika kapitału własnego na poziomie nie niższym niż 0,5, natomiast wskaźnika dług netto/EBITDA na poziomie do 2,0.

Ponadto umowa odnawialnego niezabezpieczonego kredytu konsorcjalnego oraz umowa pożyczki z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, nakładają na Grupę obowiązek utrzymania kowenantów finansowych oraz niefinansowych, które są standardowe dla tego typu transakcji. Na dzień 31 grudnia 2014 r., jak również w trakcie okresu sprawozdawczego, nie wystąpiły przypadki naruszenia kowenantów zawartych w ww. umowach.

W tabeli poniżej zaprezentowano wskaźniki dla Grupy Kapitałowej: